Rối loạn nhân cách kịch tính là gì? Nguyên nhân và triệu chứng

Xu hướng thu hút sự chú ý nhiều hơn bằng việc kịch tính hóa mọi thứ lên hoặc quyến rũ nhằm thu hút. Họ sẽ bị ảnh hưởng bởi ý kiến của những người khác và cực kỳ nhạy cảm với những lời chỉ trích hoặc không tán thành. 

Đây là những nét đặc trưng của một người mắc chứng rối loạn nhân cách kịch tính hay còn gọi là HPD (Histrionic Personality Disorder). Nhưng không hẳn bất kỳ ai có những đặc điểm trên đều mắc phải căn bệnh này. Để có thể hiểu hơn về căn bệnh này hãy cùng đọc bài viết dưới đây nhé.

Rối loạn nhân cách kịch tính là gì?

Rối loạn nhân cách kịch tính (Histrionic Personality Disorder – HPD) được Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ định nghĩa là một chứng rối loạn nhân cách đặc trưng bởi một hình thái phổ biến của xúc cảm quá mức. Tìm kiếm sự chú ý quá mức bao gồm những hành vi quyến rũ không thích hợp và khao khát không được chấp thuận quá mức.

Những người được chẩn đoán mắc chứng rối loạn kịch tính sẽ có lối sống kịch tính, hoạt bát, nhiệt tình và thích tán tỉnh. Tuy nhiên, họ sẽ cảm thấy khó chịu khi họ không phải là trung tâm của sự chú ý. Chứng bệnh được chẩn đoán thường gặp ở phụ nữ nhiều gấp bốn lần so với nam giới. Rối loạn nhân cách kịch tính ảnh hưởng đến 2-3% dân số nói chung và 10-15% ở các viện sức khỏe tâm thần nội trú và ngoại trú.

Những người bị HPD thường tím kiếm sự chú ý quá mức, phóng đại hành vì và cảm xúc và khao khát sự kích thích. Họ có thể có hành vi khiêu khích tình dục, thể hiện cảm xúc mạnh mẽ với phong cách ấn tượng, nhiều khi họ có thể dễ dàng bị người khác làm ảnh hưởng. 

Một số đặc điểm liên quan như: tự chủ, tự nuông chiều, khao khát được đánh giá cao và hành vi thao túng người khác để nhận được điều mà họ mong muốn.

Dấu hiệu và triệu chứng

Những người mắc bệnh HPD thường có chức năng cao, về cả mặt xã hội lẫn nghề nghiệp. Họ thường có kỹ năng xã hội tốt, dù với xu hướng sử dụng chúng để thao túng người khác biến họ thành trung tâm của sự chú ý. 

HPD cũng có khả năng gây ảnh hưởng cao đến các mối quan hệ xã hội và lãng mạn của một người, cũng như khả năng đối phó với những mất mát hay thất bại, họ sẽ tìm cách điều trị trầm cảm lâm sàng khi mối quan hệ lãng mạn kết thúc. Một số dấu hiệu phổ biến:

• Không nhìn thấy tình huống cá nhân của họ một cách thực tế, thay vào đó sẽ là sự kịch tính và phóng đại những khó khăn của bản thân.
• Thay đổi về công việc một cách thường xuyên, dễ chán nản và thích né tránh khỏi sự thất vọng (thay cho việc đối mặt với nó). 
• Người bệnh thích đặt mình vào những tình huống rủi ro.
• Quá nhạy cảm với những lời chỉ trích hay phản đối, khao khát sự chú ý từ người khác,
• Sử dụng các triệu chứng soma giả tạo (bệnh về thể chất) hoặc rối loạn tâm lý để thu hút sự chú ý.
• Người bệnh còn tự tin rằng họ có một mối quan hệ thân thiết với người khác, trên thực tế thì không phải.

Nguyên nhân gây ra bệnh rối loạn nhân cách kịch tính

Nhân cách là sự kết hợp giữa suy nghĩ, cảm xúc và hành vi khiến mọi người trở nên độc đáo. Nhân cách tác động đến cách mà chúng ta nhìn nhận về bản thân, thêm vào đó là niềm tin chúng ta về người khác lẫn thế giới xung quanh.

Nguyên nhân chính xác dẫn đến bệnh rối loạn nhân cách kịch tính vẫn chưa thể xác định một cách chính xác,

Gen di truyền và cấu trúc sinh học khiến bạn dễ mắc căn bệnh này hơn. 

Trải nghiệm thời thơ ấu: Đối với những đứa trẻ thiếu hụt luôn đi tìm kiếm sự thu hút chú ý từ cha mẹ, nó theo họ đến tuổi trưởng thành.

Điều trị chứng rối loạn nhân cách kịch tính

Việc điều trị chứng rối loạn nhân cách kịch tính không hề dễ dàng. Đa phần người bệnh sẽ luôn nghĩ rằng mình không cần điều trị hoặc họ sẽ thường nhầm lẫn với thói quen với việc tìm kiếm điều trị là không hấp dẫn.

Tuy nhiên, với liệu pháp tâm lý và đôi khi là thuốc có thể giúp người mắc chứng rối loạn ứng phó một cách hiệu quả.

Trị liệu tâm lý

Việc trị liệu tâm lý là lựa chọn điều trị phổ biến và hiệu quả nhất cho người mắc bệnh chứng rối loạn nhân cách kịch tính. Điều trị tâm lý bao gồm tiến trình nói chuyện với một chuyên viên tâm lý về cảm xúc và kinh nghiệm họ có. 

Những liệu pháp tâm lý được sử dụng sẽ giúp họ và các nhà trị liệu xác định điều gì đằng sau hành động và biểu hiện trong quá trình điều trị. Chuyên viên trị liệu giúp người bệnh làm việc về hình ảnh tâm lý của chính mình và hình thành chiến lược chung sống với người khác theo cách tích cực, thay vì việc liên tục cố gắng gây sự chú ý từ người khác.

Hỗ trợ điều trị với thuốc

Điều trị kèm với thuốc cũng là một trong những cách hỗ trợ cải thiện bệnh cho người bệnh. Rất nhiều người mắc chứng rối loạn nhân cách kịch tính có khả năng xây dựng được cuộc sống bình thường và làm việc như một phần của xã hội.

Trên thực tế, nhiều người mắc chứng rối loạn nhân cách kịch tính vẫn có thể sinh hoạt và có cuộc sống bình thường, không gặp sự cố gì. 

Tỉ lệ đồng mắc phải trầm cảm hoặc lo lắng ở nhóm rối loạn này rất cao, đôi khi còn là một phần trong triệu chứng gây nên. Điều trị kèm với dược lý có thể hỗ trợ cho người bệnh. Đa phần người bệnh phải gặp vấn đề trong các mối quan hệ thân mật hay sự thất bại, mất mát, đôi khi là việc khiến bạn thất vọng thì mới dẫn đến các vấn đề về mặt sức khỏe tâm thần khác.

Vậy nên, trong trường hợp bản thân, người thân hay người xung quanh bạn có những triệu chứng trên hãy tìm gặp các chuyên gia/bác sĩ tâm lý về sức khỏe tâm thần để được hỗ trợ với phương pháp phù hợp nhất. Để tránh được bệnh cũng như mang đến bạn một cuộc sống hạnh phúc và trọn vẹn hơn. 

==> Xem thêm: Rối loạn nhân cách ranh giới (BPD): Nguyên nhân và dấu hiệu cần biết