Thalassophobia – Hội Chứng Sợ Biển Sâu Và Cách Ứng Phó

Thalassophobia là hội chứng sợ biển sâu, một rối loạn tâm thần nằm trong nhóm các ám ảnh sợ khiến con người lo lắng, sợ hãi và gây ra các phản ứng sinh học tiêu cực.

Thalassophobia là gì?

Thalassophobia nghĩa là nỗi sợ hãi đối với các vùng nước lớn và sâu giống như biển. Người mắc phải hội chứng này thường lo lắng, hoảng loạn khi đứng trước các vùng nước lớn, khi đi dạo trên bãi biển hoặc đi thuyền trên biển. Thậm chí trong trường hợp nặng, họ còn sợ cả tranh ảnh về biển hay những loài vật sống dưới nước như tôm, cá, mực… cho dù chúng đã chết và được bày bán trên đất liền.

Thalassophobia không phải là chứng sợ nước bình thường (Aquaphobia). Họ không sợ nước trong mọi trường hợp mà chỉ sợ những gì liên quan đến các vùng nước rộng và sâu như công viên nước, sông lớn, hồ lớn, ao lớn, biển và đại dương.

Người mắc hội chứng sợ biển tin rằng họ có thể bị chết đuối cho dù họ bơi rất giỏi; họ sợ bị cá mập tấn công dù nguy cơ đó hiếm khi xảy ra; nói chung là họ sợ tất cả những yếu tố có khả năng gây nguy hiểm tính mạng dưới mặt nước.

Ở Mỹ có khoảng 15 triệu người mắc chứng sợ biển, tương đương với 7,1% người trưởng thành, còn tỷ lệ này ở trẻ vị thành niên là 5,5% (Theo WellMind). Ngoài ra, chỉ có khoảng 40% người mắc được điều trị đúng cách.

Làm thế nào để nhận biết Thalassophobia?

Người mắc hội chứng sợ biển cấp độ nhẹ thật ra rất khó nhận biết. Vì họ vẫn sinh hoạt, làm việc bình thường như tất cả mọi người. Họ chỉ nảy sinh cảm giác sợ hãi khi đến bờ biển hoặc di chuyển bằng phương tiện hàng hãi như tàu, thuyền, bè… nhưng vẫn kiểm soát được cảm xúc và hành vi của bản thân.

Ở mức độ nặng hơn, có thể xuất hiện các triệu chứng như:

• Run rẩy trước các hình ảnh về đại dương, như run tay hoặc run chân
• Cảm giác sợ hãi đến ám ảnh, hoảng hốt
• Cảm giác bị tách rời với thực tế, ngắt kết nối khỏi cơ thể (cảm giác phân ly)
• Không thể đến gần biển hay đi trên biển
• Tránh mọi tình huống liên quan đến biển, tranh ảnh về biển, các sinh vật biển…

Nghiêm trọng hơn, người bị Thalassophobia khi tiếp xúc với các yếu tố liên quan đến biển có thể phản ứng mạnh như khóc lóc, bỏ chạy, đau dạ dày, buồn nôn, đổ mồ hôi, thở nhanh, nhịp tim tăng… và có thể chuyển thành một cơn hoảng loạn. Thậm chí, họ có thể ngất xỉu hoặc mất kiểm soát.

Tại sao nhiều người mắc hội chứng sợ biển sâu?

Những người mắc hội chứng sợ biển thường là do họ bị ám ảnh với các yếu tố sau:

• Đại dương mênh mông rộng lớn có quá nhiều bí ẩn mà hiện nay vẫn chưa được khám phá hết. Con người thường phát sinh nỗi sợ với những gì họ chưa biết. Vì vậy, khi nghĩ về sự bí ẩn dưới lòng đại dương, họ cảm thấy nơi đó tiềm tàng rất nhiều hiểm nguy và trở nên lo lắng, bất an.
• Các sinh vật biển khổng lồ và đáng sợ. Những trường hợp này, họ sợ các sinh vật ăn thịt có kích thước lớn sống ở đại dương, ví dụ như cá mập trắng.
• Họ bị ám ảnh với các bộ phim viễn tưởng, kinh dị với hình ảnh những con thủy quái, bạch tuộc khổng lồ… thình lình xuất hiện và kéo tuột người đang bơi trên biển xuống tận đáy đại dương.
• Nhiều trường hợp bị ám ảnh với các tai nạn trên biển do bản thân đã từng trải qua tai nạn hoặc xem tin tức, phim ảnh về các vụ tai nạn hàng hải. Họ sợ đi tàu thuyền có thể nạn, chấn thương hoặc chết đuối nên không dám bước lên bất kỳ con thuyền nào.
• Một số ít trường hợp khác có nguyên nhân liên quan đến di truyền hoặc rối loạn nội tiết…

Ứng phó với hội chứng sợ biển như thế nào?

Chứng sợ biển có thể được điều trị bởi các chuyên gia tâm thần bằng các liệu pháp tâm lý và dùng thuốc, kết hợp với những thay đổi tích cực trong lối sống.

Liệu pháp tiếp xúc

Nhiều người người mắc Thalassophobia có thể được điều trị bằng liệu pháp tiếp xúc (phơi nhiễm) theo sự hướng dẫn của các chuyên gia được đào tạo bài bản. Mục đích là để họ hiểu và nhận ra nước ít nguy hiểm hơn nhiều so với tưởng tượng, đồng thời tăng sự tự tin về khả năng đối phó với những tình huống có thể xảy ra. Tiếp xúc có thể thực hiện trực tiếp, thông qua tưởng tượng hoặc thực tế ảo.

Liệu pháp tâm lý

Ngoài ra, họ cũng được nói chuyện với các chuyên gia tâm lý bằng liệu pháp CBT (liệu pháp nhận thức hành vi). Liệu pháp này giúp người bị Thalassophobia xác định nguyên nhân gốc rễ vấn đề của mình, từ đó điều chỉnh cách suy nghĩ và phản ứng để giảm bớt lo lắng.

Sử dụng thuốc

Thuốc không có tác dụng chữa hội chứng ám ảnh sợ biển sâu nhưng có hiệu quả trong việc giảm các triệu chứng lo lắng và sợ hãi. Loại thuốc thường được sử dụng trong trường hợp này là SSRI, chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc giúp chống trầm cảm.

Tập luyện thường xuyên

Một số cách thức mà người mắc Thalassophobia có thể tập luyện trong cuộc sống hàng ngày có thể giúp kiểm soát lo lắng là: tập thở chậm và ổn định, thực hành chánh niệm, tập trung vào yếu tố khác không gây lo lắng, không đổ lỗi cho bản thân hay xấu hổ vì nỗi sợ của mình…

Nếu hội chứng sợ biển sâu có ảnh hưởng không tốt đến công việc, học tập và đời sống hàng ngày của bạn, đừng ngần ngại tìm đến sự trợ giúp từ các bác sĩ hoặc nhà trị liệu. Hãy bám sát kế hoạch trị liệu được đề ra, duy trì lối sống tích cực và nhờ thêm sự hỗ trợ từ những người thân yêu để vượt qua nỗi sợ và có một cuộc sống tốt đẹp hơn.